Туризмді дамыту жобаларының бірі - Көшпенділер ойындары

Көшпенділер ойындары (World Nomad Games) – көшпелі халықтардың дәстүрлі спорт түрлері мен мәдениетін насихаттауға бағытталған халықаралық іс-шара. Қазақстанда бұл жоба туризмді дамыту мақсатында қолға алынған маңызды бастамалардың бірі ретінде қарастырылады. Ойындар алғаш рет 2014 жылы Қырғызстанда өткенімен, Қазақстан 2018 жылы ІІІ Көшпенділер ойындарын өткізуге қатысып, оны туризмді ілгерілетудің құралы ретінде пайдаланды. Әрі бұл жоспары өте сәтті болды деуге болады. 

Қазақстан Көшпенділер ойындарына қатысу арқылы өзінің көшпелі мұрасын әлемге танытуға тырысты. 2018 жылы Қырғызстанның Шолпан-Ата қаласында өткен ІІІ Көшпенділер ойындарына Қазақстан делегациясы белсенді қатысып, ұлттық спорт түрлерін (көкпар, аударыспақ, бүркітшілік) көрсетті. Кейін  аталмыш жобаны Қазақстан этнотуризмді дамытуға және халықаралық туристерді тартуға бағытталған шара ретінде өзі өткізді.

2024 жылдың 8-13 қыркүйек аралығында Қазақстанның астанасы Астанада бесінші Дүниежүзілік Көшпенділер ойындары өтті. Бұл шара көшпелі халықтардың дәстүрлі мәдениеті мен этникалық спорт түрлерін дәріптеуге арналған халықаралық деңгейдегі бірегей оқиға болды. Ойындарға әлемнің 89 елінен 2 500-ден астам спортшы қатысып, 21 спорт түрінен, соның ішінде ат жарысы, ұлттық күрес, дәстүрлі садақ ату, құсбегілік және көкпар сияқты жарыстарда 97 медаль жиынтығы сарапқа салынды. «Ұлы дала дүбірі» ұранымен өткен бұл шараны ұйымдастыруға Қазақстанның Туризм және спорт министрлігі, ЮНЕСКО, Түркі мемлекеттері ұйымы және басқа да халықаралық серіктестер атсалысты.

Бесінші Көшпенділер ойындары Қазақстандағы туризмнің дамуына айтарлықтай оң ықпал етті. Шараға 100 000-нан астам отандық және шетелдік турист қатысты деп болжанған еді, және бұл көрсеткіш іс-шараның туризм саласына қосқан үлесін айғақтайды. Ойындардың Астанада өтуі елорданың халықаралық аренадағы беделін нығайтып, оны көшпелі мәдениеттің орталығы ретінде танытуға мүмкіндік берді.

Халықаралық туристердің қызығушылығы: Ойындарға әлемнің түкпір-түкпірінен келген қонақтар Қазақстанның ұлттық мәдениетімен, салт-дәстүрлерімен және табиғи әлеуетімен танысты. Бұл шетелдік туристер ағынын арттырып, елдің туристік бағыт ретіндегі тартымдылығын күшейтті. Мысалы, Голливуд актері Эрик Робертс сияқты танымал тұлғалардың шараға қатысуы халықаралық назарды одан әрі аударды.

Ішкі туризмнің өсуі: Ойындар отандық туристердің де Астанаға және оның маңайына саяхаттауын ынталандырды. Этникалық спорт пен мәдени шараларды тамашалауға деген қызығушылық қазақстандықтардың өз елінің мұрасын жаңаша бағалауына себеп болды. Бұл ішкі туризмді дамытуға және жергілікті экономиканы қолдауға ықпал етті.

Инфрақұрылым мен қызмет көрсету сапасы: Шараға дайындық аясында Астананың туристік инфрақұрылымы, соның ішінде қонақ үйлер, көлік жүйесі және қоғамдық орындар жаңартылды. Бұл туристерге қолайлы жағдай жасап, олардың қайта оралу ықтималдығын арттырды. Сонымен қатар, ойындарға билеттердің онлайн сатылымға шығуы және TikTok сияқты платформалар арқылы тікелей трансляциялар ұйымдастырылуы туристік ақпараттың қолжетімділігін жақсартты.

Мәдени туризмнің дамуы: Көшпенділер ойындары тек спорттық шара ғана емес, сонымен қатар мәдени фестиваль ретінде де маңызды рөл атқарды. Киіз үйлердегі көрмелер, ұлттық тағамдар, қолөнер бұйымдары және театрландырылған қойылымдар туристерге Қазақстанның бай мәдени мұрасын тереңірек тануға мүмкіндік берді. Бұл мәдени туризмнің өсуіне серпін берді.

Экономикалық пайда: Туристердің келуі қонақ үйлер, мейрамханалар, көлік қызметтері және жергілікті кәсіпкерлер үшін қосымша табыс көзін қалыптастырды. Туризм және спорт министрлігінің мәліметінше, 2023 жылы елдің курорттық аймақтарына келген туристер қонақ үйлерге 130 миллиард теңгеден астам табыс әкелген. Көшпенділер ойындары бұл көрсеткішті одан әрі арттыруға ықпал етті деп болжауға болады.

Бесінші Дүниежүзілік Көшпенділер ойындары Қазақстанның туризм саласына жан-жақты оң әсер етті. Шара халықаралық және ішкі туристердің ағынын арттырып, елдің мәдени және табиғи әлеуетін кеңінен насихаттады. Сонымен қатар, инфрақұрылымның жаңаруы және экономикалық пайда туризмді дамытудың ұзақмерзімді перспективасын қамтамасыз етті. Бұл оқиға Қазақстанды әлемдік туризм картасында көшпелі мәдениеттің орталығы ретінде орнықтыруға зор үлес қосты.